Vàng da không phải là một bệnh, mà là một triệu chứng có thể xảy ra ở nhiều bệnh khác nhau. Đây là tình trạng nhuốm màu vàng ở da, ở niêm mạc và kết mạc mắt do Bilirubin tăng, vượt quá giới hạn bình thường trong máu.
Vàng da là tình trạng da và tròng trắng mắt bị xỉn vàng, gây ra bởi lượng bilirulin trong máu quá cao. Bilirubin là một hóa chất có màu vàng trong hemoglobin, các chất vận chuyển oxy trong nằm trong tế bào hồng cầu.
Khi các tế bào hồng cầu bị vỡ, cơ thể tạo ra các tế bào mới để thay thế chúng. Những tế bào cũ sẽ được xử lý bởi gan. Nếu gan gặp vấn đề và không thể xử lý các tế bào hồng cầu này, bilirubin sẽ tích tụ trong cơ thể và khiến làn da của bạn có màu vàng.
Nguyên nhân gây vàng da
- Viêm gan B, C
Khi viêm gan virus sẽ có biểu hiện vàng da nhiều, vàng sậm, đi kèm là vàng mắt. Bệnh nhân sẽ cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón, mẫn ngứa... Khi có các dấu hiệu này, người bệnh nên đi xét nghiệm máu để chẩn đoán bệnh.
- Tắc mật
Vàng da do tắc mật sẽ biểu hiện tam chứng Charcot với các triệu chứng theo thứ tự xuất hiện là đau, sốt, vàng da. Xuất hiện cả những cơn đau quặn gan xuất phát từ hạ sườn phải lan lên ngực và vai phải. Xét nghiệm máu thấy có tăng sắc tố mật và muối mật, gây hủy hoại tế bào gan.
Xơ gan - một trong những nguyên nhân gây vàng da.
Xơ gan - một trong những nguyên nhân gây vàng da.
- Xơ gan
Viêm gan mãn tính sẽ dẫn đến xơ gan nếu không được điều trị. Triệu chứng của bệnh bao gồm: vàng mắt, vàng da, bụng chướng nhẹ, chán ăn, mệt mỏi, đầy bụng, khó tiêu, chức năng gan suy giảm... bệnh phát triển âm thầm nền khó phát hiện. Cần kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện.
- Ung thư đầu tụy
Lúc này bệnh nhân sẽ thấy vàng da ngày càng tăng kèm theo đó là phân bạc màu như phân cò. Đôi khi sốt, gan bị to nhưng không đau, túi mật to. Siêu âm bụng tổng quát sẽ thấy khối u ở đầu tụy.
- Sốt rét
Khi bị bệnh sốt rét, người bệnh cũng bị vàng da nhẹ kèm theo những cơn rét run và lách to. Xét nghiệm máu sẽ phát hiện kí sinh trùng sốt rét.
Sốt rét rất hay gặp và cũng gây vàng da cho người mắc bệnh.
Sốt rét rất hay gặp và cũng gây vàng da cho người mắc bệnh.
- Bệnh Hanot giai đoạn đầu
Bệnh Hanot là tình trạng tắc nghẽn các tiểu quản mật trong gan không rõ nguyên nhân khiến cho bệnh nhân bị vàng da mãn tính, gan to, mệt mỏi, ngứa, lách to. Nhưng không có suy gan, tắc mật và cổ trướng.
- Ung thư gan
Khi bị ung thư gan, da vàng càng ngày càng tăng kèm theo đó là đau vùng gan, mệt mỏi, sút cân, chán ăn, rối loạn tiêu hóa. Cổ trướng chọc hút có màu vàng xanh như mật hoăc là nước máu do ung thư di căn tới màng bụng. Gan to, phát triển nhanh, bề mặt gồ ghề, mật độ chắc.
- Vàng da do tan máu
Bệnh tan máu bẩm sinh Minkowski Chauffard, bệnh Cooley, bệnh tự miễn, bệnh tan máu do lạnh. Dấu hiệu của những bệnh này là vàng da nhạt, kín đáo, thiếu máu tái phát nhiều lần, lách rất to, sức bền hồng cầu giảm.
*Lưu ý: Vàng da cũng có thể xảy ra khi người bình thường ăn quá nhiều chất caroten có trong những quả đu đủ, cà rốt, cà chua... trong thời gian dài.
Điều trị vàng da như thế nào?
Điều trị tùy theo nguyên nhân. Nếu vàng da do tắc nghẽn đường mật thì buộc phải phẫu thuật làm cho đường mật thông suốt. Còn vàng da do các nguyên nhân khác chỉ điều trị nội khoa.
Khi vàng da, chức năng gan bị suy giảm. Vậy nên hãy tránh những chất gây hại cho gan như thức ăn nhiều dầu mỡ, rượu bia... Nên dùng các thực phẩm chức năng giải độc cho gan, ăn nhiều trái cây...
Không nên dùng rượu bia nhiều khi bị vàng da.
Một số thực phẩm tốt cho người mắc bệnh vàng da như nước ép củ cải, hạt rau mùi, lúa mạch, nước ép cà chua, lá húng quế, nước ép chanh, dứa, nước mía, sữa chua...
